عربستان و نگاه به موضوعی بنام آینده پژوهی
بزرگترین سیستم متروی بدون راننده جهان در عربستان سعودی افتتاح شد. میزبانی جام جهانی 2034 به عربستان سعودی رسید و دیگر خبرهایی از این دست که روی تلکس های خبری باز نشر می شود. بنظر می رسد کشور عربستان سعودی مسیر پیشرفت خود را طراحی کرده و با تمرکز روی منافع ملی به سرعت در حال پیمودن مسیرهای طراحی شده خود با چاشنی توسعه و رسیدن به نقطه مطلوب در خاورمیانه می باشد.
کشور سعودی که زمانی ما آنها را قبول نداشتیم و با القاب خاصی از آنها یاد می کردیم الان با بکارگیری دانش آینده پژوهی قصد دارد، حال یا وضعیت موجود خود را با نگاه به آینده بسازد. اینکه این کشور تا رسیدن به میزبانی جام جهانی 2034 ده سال وقت دارد ، تلاش خواهد کرد ضمن ایجاد زیر ساخت های لازم برای این رخداد بزرگ ورزشی، تمامی زیر ساخت های موجود خود را نیز با استفاده از آخرین تحولات فناوری اطلاعات و تکنولوژی ها بروز رسانی نماید. قطع به یقین افتتاح بزرگترین متروی بدون راننده جهان که اخیرا از آن رونمایی شد را میتوان در این راستا ارزیابی کرد. همچنانکه در یادداشت های قبلی نیز بر این نکته تاکید کردم با استفاده از علم آینده پژوهی در حوزه های مختلف و تحولاتی که از ابعاد مختلف در آینده در حوزه یا بخش مورد بررسی رخ خواهد داد، با تجزیه و تحلیل و ایده پردازی های کارشناسی شده، وضعیت کنونی و حال خودمان را می توانیم بسازیم یا توسعه بدهیم. نباید فراموش کرد که تمامی اتفاقات و تحولات حال حاضر دنیا در بخش های مختلف از جمله هوش مصنوعی، مرهون تلاش های اندیشمندان و نخبگان در سال های گذشته با مدل آینده پژوهی بوده است. بعنوان مثال با توجه به بحران اخیر انرژی و اثرات مخرب آن در اقتصاد کشور اگر بخواهیم این موضوع را از طریق مدل آینده پژوهی مدیریت کنیم این سوال پیش می آید که در سال 1413 یعنی ده سال آینده، با توجه با فناوری های نوین حاضر و پیش بینی تکنولوژی های جدید که در آینده بوجود خواهد آمد، ساختار بخش صنعت انرژی کشور در چه شرایط و وضعیتی قرار خواهد گرفت؟ برای پاسخ به این سوال، کارشناسان و نخبگان حقیقی و حقوقی متخصص و صاحب نظر در صنعت انرژی شروع به ایده پردازی در این خصوص می نمایند و نهایتا نظرات، ایده ها و مدل هایی که امکان اجرایی شدن آنها با توجه به شرایط موجود کشور وجود دارد در زمان حال، نه در سال 1413 طراحی و اجرا می شود. مثال عنوان شده فوق را می توان در سایر حوزه ها و یا چالش ها با نگاه به فناوری ها و تکنولوژی های نوین در چارچوب مدل آینده پژوهی طراحی و اجرا کرد از جمله:
1- وضعیت حمل و نقل عمومی کشور در سال 1415 به چه شکلی خواهد بود؟
2- در سال 1415 فرایند تدریس در مدارس به چه ترتیبی انجام خواهد شد؟
3- در سال 1420 وضعیت بانکداری نوین در کشور به چه صورت عمل خواهد کرد؟
4- در سال 1425 می بایست ظرف 2 ساعت زمینی از اردبیل به تهران مسافرت کرد؟
5- وضعیت ارتباطات بین افراد با گوشی های همراه در سال 1420 با توجه به هوش مصنوعی چگونه خواهد بود؟
6- با توجه به کمبود نیروی انسانی در برخی از دستگاههای اجرایی در شرایط کنونی وضعیت این دستگاههای اجرایی در خدمت رسانی به مردم در سال 1410 به چه شکل خواهد بود؟ و هزاران مثال ها و چالش هایی که می توان درباره آنها در سیستم آینده پژوهی مذاکره کرد. البته نباید فراموش کرد که در کشور عزیزمان ایران نیز اتفاقات خوب و مهمی در حوزه های مختلف رخ داده ولی آنطور که باید و شاید به صورت سیستمی، مسئله محور و یکپارچه باشد، متاسفانه نیست. در کتابی خواندم که نخست وزیر سنگاپور موضوعات و مسئله های را در راستای توسعه و بهبود امور مطرح و تعدادی صاحب نظر و دانشمند را مکلف می کند که در قالب آینده پژوهی مدل های اجرایی کردن آن چالش را در زمان حال ارائه کنند. در همان کتاب، مقام مسئول سنگاپور از تیم خود خواسته بود که چطور می شود از فرودگاه سنگاپور تا رسیدن به دفتر کارش که 10 دقیقه طول می کشد به 5 دقیقه کاهش یابد؟ حال سنگاپور کجا قرار دارد و ما کجا قرار گرفته ایم؟ امیدوارم با موضوع وفاق و همدلی که جناب پزشکیان رییس جمهور محترم مطرح کردند و می شود گفت این مهم رکن اصلی و شاه کلید مقوله آینده پژوهی تلقی می گردد، شاهد رشد و توسعه کشور و مناطق مختلف باتوجه به تحولات فناوری اطلاعات و تکنولوژی های نوین در حوزه های مختلف باشیم. سخن آخر، با این فرمان یا به عبارت دیگر پدیده شوم روزمره گی، ره به جایی نخواهیم برد. راه نجات کشور وفاق، همدلی و استفاده از رونده ها و مدل های توسعه از جمله مدل آینده پژوهی می باشد. اگر می خواهیم در سطح خاورمیانه و خارج از خاورمیانه حرفی برای گفتن داشته باشیم مجبور و محکوم هستیم که در این مسیر قرار بگیریم. مبادا روزی برسد که سوریه جنگ زده از ما سبقت بگیرد. به امید توسعه و بالندگی در تمامی حوزه ها با نگاه به آینده برای ساختن حال و وضعیت کنونی ایران عزیز.
